1- كسى كه نشانه هاى مرگ را در خود مى بیند:

اگر به مردم بدهكار است و موقع دادن آن بدهى رسیده، باید بدهد و اگر خودش نمى تواند بدهد، یا موقع دادن بدهى او نرسیده، باید وصیت كند و بر وصیت شاهد بگیرد.

اگر خمس، زكات و مظالم بدهكار است باید فوراً بدهد و اگر نمى تواند بدهد چنانچه از خودش مال دارد، یا احتمال مى دهد كسى آن‌ها را ادا نماید، باید وصیت كند و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد.

اگر نماز و روزه قضا دارد، باید وصیت كند كه از مال خودش بر او اجیر بگیرند؛ بلكه اگر مال نداشته باشد، ولى احتمال بدهد كسى بدون آن كه چیزى بگیرد آن‌ها را انجام مى دهد، باز هم وصیت كردن واجب است.

2- انسان، از نظر شرع مى تواند تا 13 اموالش وصیت كند. بر این پایه، وصیت در بیش از 13 مال نافذ نیست؛ مگر این كه ورثه اجازه دهند. (تحریرالوسیله، ج 2، ص 86، مسئله 23)

3- واجبات مالى مانند اداى دیون افراد، خمس و زكات، مظالم و كفارات، حتى اگر انسان، نسبت به آن‌ها وصیت نكرده باشد، از اصل مال اخراج مى شود؛ اگر چه تمام تركه را در برگیرد. حج نیز به واجبات مالى ملحق است؛ اما واجبات بدنى مانند نماز و روزه و نیز وصیت به كارهاى مستحبى مانند اطعام به فقرا، زیارت‌ها و برپایى مجلس عزا و سوگوارى، از ثلث اخراج مى شود و در زاید بر ثلث مشروط به اجازه ورثه است؛ اگر اجازه دادند، وصیت صحیح وگرنه باطل خواهد بود. (تحریرالوسیله، ج 2، ص 86، مسئله 23)

4-  كسى كه نشانه هاى مرگ را در خود مى بیند لازم نیست براى بچه هاى صغیر خود قیم و سرپرست معین كند؛ ولى در صورتى كه بدون قیم مالشان از بین مى رود، یا خودشان ضایع مى شوند، باید براى آنان قیم امینى معین نماید.

5- اگر نوشته اى به امضا یا مُهر میت ببینند، چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد كه براى وصیت كردن نوشته، باید مطابق آن عمل كنند.

6-  اگر كسى وصیت كند كه پس از مرگ او، تمام اموال و دارایى اش به همسرش واگذار گردد، وصیتش در ثلث تركه نافذ است و بقیه، مربوط به همه ورثه است.

7- مهریه زن در صورتى كه میت در زمان حیات خود به همسرش نپرداخته باشد، جزو دیون او شمرده مى شود كه پس از مرگ او باید از اصل تركه اش بپردازند.

شرایط وصیت کننده

• عاقل باشد
• از روی اختیار، وصیت خود را بنویسید و نه از روی اجبار.
• بالغ باشد
• خودکشی نکرده باشد

واجبات مالی وصیت کننده

اگر خمس، زکات، حج یا مظالم بدهکار است فوراً بپردازد و یا با وصیت اعلام نماید تا از اموال وی پرداخت شود.

واجبات بدنی وصیت کننده

اگر نماز و روزه قضا دارد، در حد امکان انجام دهد و باقی مانده آن را وصیت کند تا از اموالش برای او اجیر بگیرند.

تغییر دادن وصیت

موصی میتواند بعد از وصیت آن را بهم بزند و آن را لغو نماید و یا کاری کند که نافی وصیت قبل باشد. مثلا: اگر در مورد مالی وصیت کرده، آن را بفروشد.

چند وصیت نامه

انسان می تواند دو یا چند وصیت نامه داشته باشد. در این صورت اگر وصیت نامه ای که تاریخ آن نزدیکتر به زمان فوت موصی است، وصیت نامه های قبلی را نفی نکند، باید به همه آنها عمل شود.

قوانین وصیت

به استناد ماده 866 و 949 قانون مدنی: اگر وارث فقط زوج یا زوجه باشد شوهر تمام ترکه زن متوفای خود را به ارث می برد، ولی زن فقط سهم خود را به ارث می برد و بقیه ترکه شوهر در حکم مال اشخاص بلاوارث و راجع به حاکم است.

ماده 837 قانون مدنی : اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست.

ماده 843 قانون مدنی: وصیت به زیاده بر ثلث تر که نافذ نیست مگر با اجازه وارث و اگر بعضی از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.

ماده 836 قانون مدنی: هر گاه کسی به قصد خودکشی، خود را مجروح یا مسموم کند و یا اعمال دیگر از این قبیل که موجب هلاکت است مرتکب گردد و پس از آن وصیت نماید، آن وصیت در صورت هلاکت باطل است و هر گاه اتفاقاً منتهی به موت نشد، وصیت نافذ خواهد بود.

به استناده ماده 856 قانون مدنی صغیر را می توان به اتفاق کبیر وصی قرار داد و در اینصورت اجرای وصایا یا کبیر است تا اینکه صغیر بالغ شده و به رشد برسد.

مسلمان باشد.

ماده 1192 قانون مدنی: کافر نمی تواند وصی مسلمان باشد.

مورد وثوق و اطمینان باشد.