قال رسول الله صلي الله عليه و آله :
« إنّ اللّه َ تعالى تَصَدَّقَ علَيكُم عِندَ وَفاتِكُم بِثُلُثِ أموالِكُم ؛ زِيادَةً لَكُم في أعمالِكُم »
« کنز العمال، ح 46064»
خداي متعال يک سوم اموال شما را در هنگام وفاتتان به شما صدقه داده است تا بدين وسيله بر اعمال شما بيفزايد.
مؤسسه ی خیریه ثلث حضرت فاطمه زهرا ام ابیهاسلام الله علیها
www.solscharity.com
تلفن : 32209220
وصیّت فریضه الهی
بسم اللّه الرحمن الرحیم
الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا
( الكهف 46)
"مال و فرزند ، زینت زندگی دنیاست و باقیات صالحات [ ارزشهای پایدار و شایسته ] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخش تر است".
یَابْنَ آدَمَ، کُنْ وَصِیَّ نَفْسِکَ فِی مَالِکَ، وَآعْمَلْ فِیهِ مَا تُؤْثِرُاَنْ یُعْمَلَ فِیهِ مِنْ بَعْدِکَ.
اى فرزند آدم! تو خود وصىّ خویشتن در اموال خود باش و (امروز) بهگونهاى در آن عمل کن که مىخواهى پس از تو (مطابق وصیّتت) عمل کنند.
(نهج البلاغه حکمت 46)
هرکه دراین خانه شبی داد کرد خانه فردای خـود آبـاد کـرد
دین مبین اسلام با مجموعه ای نفیس از قوانین و احکام و اوامر و نواهی برنامه ی جامع حیات طیّبه و زندگانی فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی انسان کمال گرا می باشد.درجهان بینی دینی آدمی مسافرمقصد ابدی یعنی لقاء الله بوده و اقامت محدود او در دنیا به منظورآمادگی و توشه برداری جهت حیات ابدی می باشد.
در منظومه ی معرفت دینی، دنیا کشتزار و مزرعه ی آخرت و حقیقت مرگ، پل انتقال انسان از سرای فانی به دیار باقی ومدخل ورود به سرزمین برداشت و بهره مندی از کِشته های پیشین می باشد.لذا در نگرش اسلامی آدمی موجودی هدفمند، مسئول و ابدی بوده و تمامی افکار، اعمال و اموال آدمی و جهت دهی آنان قطعات تشکل دهنده حیات اخروی او را می آفرینند و همه ی شئونات زندگانی دنیوی او می بایست سمت و سوی ابدیت وجاودانگی داشته باشد. فریضه ی تنظیم وصیّت نامه : یکی از توصیه های مؤکّد و دستورات منظم آیین آسمانی اسلام جهت پیوند دنیا به آخرت و عبورآبرومند از معبر مرگ، حکم شرعی"تنظیم وصیّت نامه" می باشد.دستوری که علاوه بر مبانی عقلی و اخلاقی ریشه در آیات الهامبخش قرآن کریم دارد :
كُتِبَ عَلَیْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ لِلْوَالِدَیْنِ وَالاَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَی الْمُتَّقِینَ (180بقره ) بر شما مقرر و واجب شد كه هرگاه يكى از شما را مرگ نزديك شد، اگر مالی برجاگذارده وصيّت كند ازبرای پدر ومادروخويشان خود به نيكى واحسان به آنان، اين امر بر پرهيزكاران ثابت و لازم است .
تدوین وصیّت نامه و ساماندهی اموال هم وظیفه ی انسان با ایمان است وهم حق او.
ایـن سنّت حسنه یک توصیه ای شرعی و فرایندی خردمندانه و عقلانی می باشد.لـذا شارع مقدّس بـرای برکت بخشی بـه دارایی ها واموال مسلمین و میمنت زنـدگانی دنیوی آنان ازسویی وراحتی پاسخ گویی به سئوالات رستاخیری آنان وریزش باران خیرات و مبرّات در سرای جاوید، سنّت حسنه ی وصیّت نامه نویسی را مقرر فرمود.
وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ(توبه
34) کسانی که طلا و نقره را گنجینه و ذخیره میکنند و در راه خدا انفاق نمیکنند آنها را به عذابی دردناک بشارت ده.
فواید و ثمرات وصیّت
برخی از ثمرات و برکات تنظیم وصیّت نامه و تعیین تکلیف اموال و دارایی ها قبل از کوچ از دنیای فانی به شرح ذیل می باشند:
1-عمل به فرمان و دستور الهی
2- اقتدا به سنّت و سیره ی پیامبر اکرم (ص) و ائمه ی هدی(ع)
3-تبدیل اموال به صدقه جاریه و باقیات صالحات بعد از وفات
4-رهایی از وابستگی و دلبستگی به دنیا در زمان حیات
5- آرامش و اطمینان خاطر
6- تحکیم بنیاد خانواده و ممانعت از اختلاف فرزندان و وراث
7-تزکیه و پاکی اموال
8- تأمّل در حقیقت ناپایداری دنیا و نزدیکی مرگ و کوچ از آن
9-ساماندهی امر اقتصاد اسلامی در جامعه
10- به جا ماندن نام نیک از انسان
اهمیّت و جایگاه امر وصیّت در روایات دینی:
توصیه به تنظیم وصیّت نامه وتعیین تکلیف اموال و وراث وهمچنین وصیت در امور معنوی وفرهنگی در روایات و احکام دینی دارای جایگاهی ویژه ومستحکم می باشد.ذیلا به بخشی ازاحادیث مربوط به وصیّت اشاره می نماییم.
1-مرگ بدون وصیت مرگ جاهلیت است:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : مَنْ ماتَ بِغَیْرِ وصیّة ماتَ مِیتةً جاهلیّةً.
( وسایل الشیعه باب 1 – حدیث 7)
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود: کسی که بدون وصیّت بمیرد به نادانی از دنیا رفته است.
2-وصیّت، وظیفه هر مسلمان:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : الوَصِيَّةُ حَقٌّ على كُلِّ مُسلمٍ. « وسائل الشيعه، ج 13، ص 352»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: وصيت کردن، وظيفه ی هر مسلماني است.
3- نداشتن وصیّت نامه، محرومیّت ابدی:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : المَحرومُ مَن حُرِمَ الوَصيَّةَ. «کنز العمال، ح 46051»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: محروم کسي است که از وصيّت کردن محروم شود.
4- شبی را بدون وصیّت نخوابید:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : ما يَنبَغي لامرئٍ مُسلمٍ أن يَبِيتَ لَيلَةً إلاّ و وَصيَّتُهُ تَحتَ رأسِهِ «بحار الأنوار، ج 103، ص 194»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: بر هيچ مسلماني سزاوار نيست که شبي را سپري کند، مگر اين که وصيّتش زير سرش باشد.
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : ما حَقُّ امرئٍ مُسلمٍ لَهُ شَيءٌ يُريدُ أن يُوصِيَ فيهِ يَبِيتُ لَيلَتَينِ إلاّ وَصيَّتُهُ مَكتوبَةٌ عِندَهُ «کنز العمال، ح 46052»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: مسلماني که مالي دارد و مي خواهد در آن وصيّت کند، حق ندارد دو شب را سپري کند مگر اين که وصيّتش نوشته شده نزد او باشد.
5- نداشتن وصیّت نامه، نقصان است :
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : من لم يحسن الوصية عند موته کان نقصا في عقله و مروته. «فلاح السائل، ص 66»
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر کس در هنگام فوت خود، وصيّت را نيكو نشمارد (اهميت ندهد) ، اين کار نقصي در عقل و جوانمردي اوست.
6- داشتن وصیّت اسلامی، مایه ی غفران ابدی:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : مَن ماتَ على وَصيَّةٍ ماتَ على سَبيلٍ و سُنَّةٍ ، و ماتَ على تُقىً و شَهادَةٍ ، و ماتَ مَغفورا لَهُ. «کنز العمال، ح 46050»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر کس با وصيّتي بميرد بر راه و سنتي (از سنن پيامبر) مرده، بر پرهيزگاري و شهادتي مرده و آمرزيده مرده است.
7- وصیّت در حکم صدقه:
قال الإمام علي عليه السّلام : مَنْ اَوصی وَ لَمْ یَحْفِ وَ لَمْ یُضارّ كانَ كَمَن تَصدّقَ فی حَیاته؛. « الکافي، ج 7، ص 62»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر کس وصيّت کند و (در وصيّت خود) ستم نکند و به (وارث) زيان وارد نياورد،مانند کسي است که آن (مال مورد وصيّت) را در زمان حيات خود صدقه داده باشد.
8- ستم در تنظیم وصیّت نامه، گناهی کبیره:
قال الإمام علي عليه السّلام : الحَيفُ في الوَصيَّةِ مِن الكَبائرِ. «من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 184»
امام علي عليه السّلام فرمود: ستم و حق کشي در وصيّت، از گناهان کبيره است.
9- تعیین میزان وصیّت، امری الهی:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله :
إن الله لم يرض بملک مقرب و لا نبي مرسل حتي تولي قسم الترکات و أعطي کل ذي حق حقه. « مجمع البيان، ج 3، ص 23»
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود: خداوند راضي نشد که کار تعيين ارث را به فرشته اي مقرب يا پيامبري مرسل واگذارد، بلکه موضوع تقسيم ما ترک را شخصاً به عهده گرفت و حق هر حقداري را به او داد.
10- نداشتن وصیّت پایان تلخ و معصیت زای زندگی:
قال الإمام الباقر عليه السّلام : مَن لَم يُوصِ عِندَ مَوتِهِ لِذَوي قَرابَتِهِ مِمَّن لا يَرِثُهُ فَقد خَتَمَ عَمَلَهُ بمَعصِيَةٍ. « تهذيب الأحکام، ج 9، ص 174»
امام باقر عليه السّلام فرمود: هر کس در هنگام مرگ خود براي خويشاوندان وکسانی که از او ارث نمي برند وصيّت نکند(در قالب وصیّت ثلث )،عمل خود رابه معصيتي ختم کرده است.
نقش انفاق در حیات دنیوی و اخروی انسان :
از دیدگاه جهان بینی اسلامی، مال و ثروت حاصل از حلال ،عطیه ای الهی و امکانی برای ساختن دنیا وآخرت آدمی می باشد.لذا انسان موحد همواره دارایی خود را سرمایه ای خداداد ومایه ی رفاه دوسرا می داند.با این نگرش قرآن کریم از مال به عنوان "خیر" یاد می نماید و پیامبر اکرم(ص) ثروت را در دست صالحان می ستاید:
« نِعمَ المَالُ الصَّالِحُ لِلرَّجُلِ الصَّالِحِ » دارایی حلال زیبنده انسان صالح است.
(احادیث مثنوی ص۴۹ )
مال را کز بهر دین باشی حمول نِعمَ مَالٌ صَالِحٌ خواندش رسول
یکی از شگردهای اخلاقی و اقتصادی اسلام عزیز جهت ساختن آخرت آدمی و زندگی دنیوی محرومان سنّت قرآنی و دینی انفاق می باشد بخشیدن بخشی از دارایی که خداوند ما را امانت دار آن قرار داده است:
آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفينَ فيهِ فَالَّذينَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبيرٌ (الحدید7 )
به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را جانشین و نماینده ( خود ) در آن قرار داده انفاق کنید ( زیرا ) کسانی که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند ، اجر بزرگی دارند!
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْکافِرُونَ هُمُ الظّالِمُونَ (بقره 254)
اى کسانى که ایمان آورده اید! از آنچه به شما روزى داده ایم، انفاق کنید! پیش از آن که روزى فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است، و نه دوستى، و نه شفاعت، و کافران، خود ستمگرند.
قال اميرالمؤمنين عليهالسلام»:
اِنَّ اللهَ سُبحانَهُ فَرَضَ في اَموالِ الأَغنياءِ أَقواتَ الفُقراءِ فما جاعَ فقيرٌ اِلاّبِما مَنعَ غنيٌّ.
خداوند سبحان، آذوقة فقرا را در اموال اغنيا قرار داده است، هيچ فقيري گرسنه نمانده مگر به سبب آنچه که ثروتمندي از او دريغ داشته است.
(نهجالبلاغه، کلمة ۳۲۰)
« قال رسول الله صليالله عليه و آله و سلم »:
إنّ قَلبَ الرّجُلِ مَعَ مالِهِ، إنْ قَدّمَهُ أحَبَّ أنْ يَلحَقَهُ وَ إنْ خَلَّفهُ أَحَبَّ أَن يَتخلَّفَ مَعَهُ.
دل انسان به مال و دارائي او بسته است. اگر آن را پيش فرستاد دوست دارد بدان ملحق شود و اگر آن را براي بعد از خود گذاشت دوست دارد (در اين دنيا) در کنار آن بماند و با حسرت و ندامت از دنيا ميرود. (مشکوه الأنوار، فصل ۷، باب ۶)
« قال رسول الله صليالله عليه و آله و سلم»:
خیرُ مال المَرءِ وَ ذَخایرهُ الصدَقَه
بهترین ثروت و ذخیره انسان صدقه ای است که در راه خدا می دهد .
( مسند الامام رضا (ع) : 2/208)
وصیّت انفاق ثلث
یکی از ویژگی ها و امتیازات امر وصیّت ،اختصاص اختیار ثلث اموال انسان به او جهت هزینه نمودن در امور خیر و طراحی رودخانه ای از صدقه جاریه جهت زندگانی اخروی و حیات ابدی می باشد:
قال رسول الله صلي الله عليه و آله :
إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ أعطاكُم ثُلُثَ أموالِكُم عِندَ وَفاتِكُم زِيادَةً في أعمالِكُم «کنز العمال، ح 46064»
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود:
خداي متعال يک سوم اموال شما را در هنگام وفاتتان به شما صدقه داده است تا بدين وسيله بر اعمال شما بيفزايد.
رساله ی عملیه ی مراجع تقلید :
هر انسانی می تواند نسبت به نحوه ی مصرف ثلث اموال خویش وصیّت نماید و چنانچه وصیّت ننماید،پس از مرگ هیچ گونه حقی نسبت به اموال خود نخواهد داشت و تمام مال او به وارث خواهد رسید.
انسان آخرت نگر می تواند با تکیه به امتیاز الهی انفاق ثلث، بخشی از اموال و دارایی های خود را جهت امور خیر و جبران کمبود های توشه اخروی خویش وصیّت و مصرف نماید.این بهره ی ویژه علاوه بر تبدیل بخشی از دارایی ها آدمی به صدقه ی جاریه می تواند بخش عمده ای از معضلات مادی و اقتصادی جامعه اسلامی را حل وفصل نماید و زمینه ساز تحقق عدالت اجتماعی گردد.
مؤسسه ی خیریه ی ثلث حضرت زهرا سلام الله علیها
و اینک جمعی از مؤمنان خیراندیش و معتمدان مردم با تشکیل و تأسیس مجموعه ای تحت عنوان "خیریه ی انفاق ثلث حضرت زهرا ام ابیها سلام الله علیها برآنند تا با راهنمایی، ساماندهی و جذب و جهت دهی وصیّت ثلث مؤمنین و مؤمنات و خیّران گامی هرچندکوچک درراستای این سنّت الهی بردارند. این مؤسسه ی خیریه آمادگی دارد جهت ارائه خدمات مشاوره ای در راستای تنظیم وصیّت نامه، خصوصا امورمربوط به وصیت ثلث وهمچنین جهت دهی و عینیت بخشیدن به وصایای مومنین ارجمند،خدمتگزار شما عزیزان باشد.
موارد پیشنهادی مؤسسه خیریه جهت هزینه کردن ثلث اموال
برخی از موارد پیشنهادی این مؤسسه خیریه جهت هزینه کردن ثلث اموال عبارتند از:
1-قضای نماز و روزه، حج و ردّ مظالم
2-ترویج فرهنگ قرآن وعترت
3-مشارکت درساختن مسجدو مؤسسات مذهبی
4-کمک به خویشاوندان و ارحام
5-مشارکت درتامین مسکن نیازمندان
6-تهیه جهیزیه ی زوجهای جوان
7-خدمات درمانی وکمک به بیماران صعب العلاج
8-همیاری در ساخت بیمارستان ومراکزدرمانی
9-همکاری در ساخت مدرسه
10-کمک به ایتام ومستمندان
11-کمک به حرفه آموزی جوانان
12-ساخت حوزه های علمیه وتربیت طلاب دینی
13-کمک به سالمندان و ناتوانان
14- چاپ قرآن و کتب مذهبی
15-کمک به آزادی زندانیان و حمایت از خانواده های آنان
16-تهیه و توزیع ارزاق و مایحتاج محرومان
17-برگزاری مجالس روضه وجلسات مذهبی
18-ساخت ورزشگاه و اردوگاههای تفریحی
19- کمک به امر اشتغال و همکاری با کارگاههای تولیدی
20-حمایت از زنان بی سرپرست
21-کمک به روستاییان نیازمند
22-کمک به مؤسسات خیریه
23-تأسیس مراکز مشاوره جهت تحکیم بنیاد خانواده
24-حمایت از نخبگان
25-اعزام مشتاقان به حرم های اهل بیت علیهم السّلام
26-پرداخت وام دانشجویی
27-تأسیس قرض الحسنه
28-همکاری در امر پیوند عضو
29-کمک به محرومان غیر ایرانی
30-همکاری با آموزش و پرورش
و.........
مؤسسه ی خیریه ی
ثلث حضرت زهرا ام ابیها سلام اللّه علیها
آمادگی دارد به عنوان مشاوری خیرخواه و معتمدی امین ،
مجری مفاد وصیّت ثلث صالحان باشد.